Δίον – Τὸ χρονικὸ τῶν ἀνασκαφῶν

Αναρτήθηκε από Olympus-Pieria Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2014

Περιεχόμενα : Τὸ ἱερό τοῦ Ὀλυμπίου Διὸς –Τὸ ἱερό τῆς Δήμητρας-Τὸ ἱερό τῆς Ἴσιδας-Τὸ ἑλληνιστικό θέατρο τοῦ Δίου-Τὰ τείχη τοῦ Δίου-Οἱ μεγάλες θέρμες –Ἡ νεκρόπολη τοῦ Δίου-Ὁ ἀνατολικός τομέας-Τὸ νεκροταφεῖο τῶν τύμβων –Οἱ παλαιοχριστιανικὲς βασιλικὲς -.

Ἡ ταύτιση τῶν ἀρχαίων ἐρειπίων κοντὰ στὸ χωριὸ Μαλαθριᾶ τῆς Πιερίας, μὲ τὴν ἀρχαία μακεδονικὴ πόλη τοῦ Δίου, ὑπῆρξε πάντα βέβαιη. Τὸ ὄνομα τοῦ Δίου, φαίνεται ὅτι δὲν χάθηκε μετὰ τὴν καταστροφὴ καὶ ἐγκατάλειψη τῆς πόλης στὰ πρώιμα βυζαντινὰ χρόνια. Γιὰ τελευταία φορὰ ἀναφέρεται τὸ Δίον ἀπό τὸν Κωνσταντῖνο Πορφυρογέννητο, τὸν 10ο  αἰ. Τὸ ξαναβρίσκουμε, παραφθαρμένο ὅμως, νὰ σημειώνεται στοὺς χάρτες τοῦ 17ου καὶ 18ου αἰ. Σταδιᾶ, ποὺ εἶναι ἀσφαλῶς ὁ πληθυντικὸς τοῦ «στὸ Δίον».

Στὶς 21 Δεκεμβρίου τοῦ 1806, μία μέρα μὲ ἐξαιρετική διαύγεια καὶ αἴθριο οὐρανό, ὁ W.M.Leake, Ἄγγλος ἀξιωματικός καὶ περιηγητὴς,  ξεκινᾶ ἀπό τὸ Λιτόχωρο καὶ φθάνει στὸ χωριὸ Μαλαθριᾶ, τσιφλίκι τότε τοῦ Βελῆ-πασᾶ.

Κοντὰ στὶς πηγὲς καὶ τὰ νερὰ ἑνός ποταμοῦ, ὁ Leake σημειώνει ὅτι ἀναγνώρισε ἕνα στάδιο, ἕνα θέατρο, καὶ κοντὰ του, τὰ θεμέλια ἑνός μεγάλου κτηρίου, τὰ τείχη τῆς πόλης καὶ ἕνα τύμβο.

(…) Ἔτσι, τὸ Δίον, εἰσάγεται στὴν ἀρχαιολογική βιβλιογραφία τοῦ 19ου αἰ.

(…) Τὸ χρονικὸ ὅμως τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Δίου, ἀρχίζει τὸ 1928, ὅταν ὁ τότε Πρύτανης τοῦ νεοϊδρυμένου Πανεπιστημίου τῆς Θεσσαλονίκης, Γ.Σωτηριάδης [1926], ἀποφάσισε τὸ ξεκίνημα τῆς ἀνασκαφικῆς ἔρευνας, πιστεύοντας ὅτι ἦταν ὁ τόπος ποὺ ὑποσχόταν πιὸ πολλὰ ἀπό κάθε ἄλλον στὴ Μακεδονία.

Εἶχε ὅμως ὁ Σωτηριάδης καὶ ἕναν ἄλλο λόγο γι’αὐτή τὴν ἐπιλογή. Γιὰ πολλὰ χρόνια, ἀρχίζοντας τὸ 1897, ἔκανε ἀνασκαφές στὸ Θέρμον τῆς Αἰτωλίας καὶ τὸ 1920 στὴ Δωδώνη τῆς Ἠπείρου. Περιλαμβάνοντας λοιπὸν τώρα τὸ Δίον στὰ ἀνασκαφικά του ἐνδιαφέροντα, συμπλήρωνε τὴν τριάδα Θέρμον-Δωδώνη-Δίον, ποὺ σχετίζεται μὲ τὴ δραματική ἀντιπαράθεση στὸ τέλος τοῦ 3ου αἰ.π.Χ. ἀνάμεσα στὸ Φίλιππο V [πέμπτο] τῆς Μακεδονίας καὶ τὸ κοινὸ τῶν Αἰτωλῶν.

Στὸ Θέρμο, ὁ Σωτηριάδης εἶχε ἀποκαλύψει τὸν ναὸ καὶ τὶς στοὲς ποὺ περιγράφει ὁ Πολύβιος, στὴ Δωδώνη βρῆκε ἕνα δωρικὸ ναὸ καὶ στὸ Δίον, φιλοδοξοῦσε νὰ σκάψῃ τὸ τέμενος τοῦ Ὀλυμπίου Διός καὶ τὴν πόλη τοῦ Δίου, τῆς ὁποῖας ὁ Τίτος Λίβιος, ἐπαινεῖ τὴν ὀχύρωση, τὰ δημόσια κτήρια καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἀγαλμάτων. [Arcaologisches Institut des Deutschen Reiches Bericht uber die 100 Jahrfeier v.21.-25 April 1929 in Berlin σ. 276 κ.ε.].

(…) Τὸ 1931, εἶναι ὁ τελευταῖος χρόνος τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Σωτηριάδη. Ὁ ἀνασκαφέας ἀντιμετωπίζει μὲ ἐπιτυχία ὁρισμένα ἀπό τὰ μεγάλα προβλήματα : πετυχαίνει νὰ ἐξαιρεθῇ τὸ τμῆμα γῆς ποὺ περιβάλλει τὰ τείχη ἀπό τὴ διανομὴ σὲ γεωργικοὺς κλήρους καὶ νὰ κατασκευαστῇ τὸ πρῶτο κτίσμα ποὺ θὰ στεγάση τὰ κινητᾶ εὐρήματα. ..

(…) Ὕστερα ἀπό διακοπὴ 30 χρόνων,  ἡ ἀνασκαφή τοῦ Δίου ξανάρχισε,  μὲ πρωτοβουλία τοῦ καθηγητὴ τῆς κλασικῆς Ἀρχαιολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γ. Μπακαλάκη.

(…) Γιὰ δύο ἀνασκαφικές περιόδους, ἐρεύνησε παράλληλα μὲ τὸν κύριο Γ. Μπακαλάκη, ὁ καθηγητὴς τῆς Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας, Στ. Πελεκανίδης, τὴν Βασιλικὴ ἐντός τῶν τειχῶν.

ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΙΟΣ

«Θυσίας μεγαλοπρεπεῖς τοῖς θεοῖς συνετέλεσεν ἐν Δίῳ τῆς Μακεδονίας, Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεύς και σκηνικοὺς ἀγῶνας Διὶ και Μούσαις οὕς Ἀρχέλαος ὁ προβασιλεύσας πρῶτος κατέδειξε· τὴν δὲ πανήγυριν ἐφ’ἡμέρας ἐννέα συνετέλεσεν, ἐκάστην τῶν Μουσῶν ἐπώνυμον ἡμέραν ἀναδείξας, σκηνὴν δὲ κατασκευασάμενος ἑκατοντάκλινον τοὺς τε φίλους καὶ τοὺς ἡγεμόνας ἔτι δὲ τοὺς ἀπό τῶν πόλεων πρέσβεις παρέλαβεν ἐπί τὴν εὐωχίαν· λαμπραῖς δὲ παρασκευαῖς χρησάμενος, καὶ πολλοὺς μὲν ἑστιάσας πάσῃ δὲ τῇ δυνάμει διαδοὺς ἱερεῖα καὶ τἄλλα τὰ πρὸς τὴν εὐωχίαν ἀνήκοντα»…

Μὲ τὰ λόγια αὐτά, περιγράφει ὁ Διόδωρος [17, 16] τὴν παρουσία τοῦ Μ.Ἀλεξάνδρου στὸ Δίον καὶ τὴ συμμετοχὴ του στὰ Ὀλύμπια. ..


(…) Ἡ λατρεία τοῦ Ὀλυμπίου Διὸς καὶ τῶν Μουσῶν, δίχως ἀμφιβολία ἦταν στὴν κορυφὴ τοῦ ἐπισήμου ἑορτολογίου τῶν Μακεδόνων. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι στὸ Δίον, μὲ Ὀλύμπια πανηγύρισε ὁ Φίλιππος τὴν ἅλωση τῆς Ὀλύνθου, τῆς πρωτεύουσας τοῦ κοινοῦ τῶν Χαλκιδέων.Οὔτε εἶναι σύμπτωση ὅτι ἀπό δῶ ξεκινᾶ ὁ Ἀλέξανδρος, ἀφοῦ θυσιάζει στὸν Ὀλύμπιο Δία, τὴν ἐκστρατεῖα γιὰ τὴν Ἀσία.

(…) Ἡ ἀναζήτηση τοῦ τεμένους τοῦ Ὀλυμπίου Διὸς, ἦταν κύριος σκοπὸς τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Γ. Σωτηριάδη, ποὺ ἀπό τὶς λιτὲς πληροφορίες τῶν ἀρχαίων ἱστορικῶν,  ἀλλά καὶ τὶς παρατηρήσεις στὸν ἀνασκαφικό χῶρο, ἐπιχειροῦσε νὰ ἐντοπίσῃ τὴ θέση του.

(…) Ὁ Χ.Μακαρόνας [ΑΕ 1937 ΙΙ, 530 κ.ε.] ἐπανεξέτασε τὶς πηγὲς καὶ πείστηκε ὅτι ἔπρεπε νὰ ξαναγυρίσῃ στὴν παλιὰ ἄποψη τοῦ Leake [ 1835],  ὅτι τὸ τέμενος τοῦ Διὸς, βρισκόταν ἔξω ἀπό τὴν πόλη, ὅπως καὶ ἄλλα Ἱερά λ.χ. στὴν Ὀλυμπία, στὴ Νεμέα, στὴν Ἴσθμια.

Οἱ ἀνασκαφές τῶν τελευταίων χρόνων, ἀπέδειξαν, πέρα ἀπό κάθε ἀμφιβολία, ὅτι ὅλα τὰ ἱερά τοῦ Δίου, δύο θέατρα καὶ τὸ στάδιο, βρίσκονται ἔξω ἀπό τὰ τείχη, σὲ μία ἔκταση ποὺ ἔχει τουλάχιστον τὸ ἴδιο μέγεθος μὲ τὴν ἀρχαῖα πόλη….


, , , , edit post
0 σχόλια

Δημοσίευση σχολίου


Φιλικά blogs

Επικοινωνία

Για επικοινωνία: