Ολυμπος και Πιέρια όρη - Μυθολογία, ιστορία και φύση

Αναρτήθηκε από Olympus-Pieria Τρίτη 2 Αυγούστου 2011

Το αγνάντι της Ανω Μηλιάς είναι ιδανικό σημείο για να απολαύσετε τον «χρυσό» θρόνο του Διός (φωτό: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος)

Η διαδρομή των θαυμάτων

Κινούμαστε μεταξύ θεών και μουσών, σε έναν από τους πιο ειδυλλιακούς και πιο φορτισμένους δρόμους που μπορεί να διατρέξει ο ταξιδιώτης. O Ολυμπος, ίσως το πιο γνωστό βουνό του πλανήτη, μπαίνει στα όνειρα εκατομμυρίων ανθρώπων που θέλουν να αντικρίσουν τις κορφές του. Και εμείς τις έχουμε μπροστά μας, στη «χρυσή» ώρα τους. Τότε που το λυκόφως συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις που του απέμειναν από την πάλη με τα πράγματα όλη την ημέρα, τα πιο ζεστά του χρώματα, επάνω τους, επάνω στο χιόνι που δεν λέει να λιώσει ακόμη. 



Βρισκόμαστε στον δρόμο μεταξύ Ολύμπου και Πιερίων, μεταξύ θεών και μουσών. Ξεκινήσαμε από την Κατερίνη, ακολουθώντας τις πινακίδες προς Ελασσόνα. Πιάσαμε την παλιά «εθνική οδό» που περνάει μέσα από τον οικισμό Σβορώνος και συνεχίζει στη σκιά του Ολύμπου αριστερά και των Πιερίων δεξιά – ξεφεύγοντας τακτικά από τον ίσιο δρόμο – προς τις πλαγιές των βουνών, για τις Ράχες και την Πέτρα, για το Ελατοχώρι, την Ανω Μηλιά ή το Καταφύγι, για τον Αγιο Δημήτριο, το Λιβάδι, τη Δολίχη και τον Κοκκινοπλό (Κοκκινοπηλό), σύνολο περίπου 70 χλμ. από την Κατερίνη.



Το Λιβάδι είναι ένας ειδυλλιακός οικισμός βλάχων κτηνοτρόφων, οι οποίοι βόσκουν 50.000 αιγοπρόβατα

Εξωτικές μουσικές

Από όλα τα όρη που λένε ότι παρεπιδημούσαν οι μούσες, τα Πιέρια φαίνεται να τους ταιριάζουν πιο πολύ, διότι αυτά τα ξωτικά της μουσικής δεν μπορεί παρά να περιπλανούνταν ανάμεσα στις τόσες χαρακτηριστικές νότες αυτών των βουνών, τα οποία αποτελούν το πιο γοητευτικό μπαλκόνι απέναντι στον θρόνο του πατέρα τους και πατέρα των θεών και των ανθρώπων, του Δία. 

Μπαλκόνι στην Ανω Μηλιά

Το πιο δυνατό μυστικό αυτής της διαδρομής είναι οι πολλές διαφορετικές γωνιές από τις οποίες μπορείς να δεις το βουνό των θεών – από χαμηλά, από ψηλά ή ακόμη πιο ψηλά, από τα Πιέρια. Το απίθανο θέαμα του «χρυσού» θρόνου του Διός ο περιηγητής μπορεί να το απολαύσει από το αγνάντι της Ανω Μηλιάς στα Πιέρια όρη. Η δεύτερη διακλάδωση του δρόμου ανηφορίζει προς Αγιο Δημήτριο, μετά την Κάτω Μηλιά (15 χλμ. από την Κατερίνη). Πριν, η πρώτη διακλάδωση του δρόμου ανάμεσα στον Ολυμπο και στα Πιέρια (13 χλμ. από την Κατερίνη), ανεβαίνει στα Βρύα, στη Ρητίνη, στο Ελατοχώρι (15 χλμ. από τη διασταύρωση), στο παλιό και στο καινούργιο. 



Ηλικιωμένοι στο καφενείο κρατώντας τις χαρακτηριστικές γκλίτσες

Ο δρόμος περνάει πρώτα από τη Μεσαία Μηλιά (3 χλμ. από τη διακλάδωση) και φθάνει απέναντι στην Ανω Μηλιά (3 χλμ.) που, απλωμένη στη λοφογραμμή στα 1.000 μ. επάνω από τη θάλασσα, δείχνει με αιδώ τα κάλλη της. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τον Ολυμπο, ο οποίος επιδεικτικά προβάλλει τις μυθικές κορφές του και το εξασκημένο μάτι μπορεί να δει και το ορειβατικό καταφύγιο κάτω από τον Θρόνο του Δία. 

Αλλες φορές πάλι, ανάλογα με τις διαθέσεις του καιρού, οι κορυφές του Ολύμπου προβάλλουν μέσα από τις παράλληλες ζώνες της ομίχλης, που καμιά φορά αγγίζουν τη σκεπή της Αγίας Παρασκευής και κυλούν στη χαράδρα με το δέντρο όπου ο Πατροκοσμάς κάρφωσε έναν σιδερένιο σταυρό που στέκει ακόμη εκεί ακλόνητος. 

Το γλυκό της κυρα-Δέσποινας

Οι Μηλιές αφήνουν μια γλυκιά γεύση φιλοξενίας και κυριολεκτικά. Το όνομά τους λέει ότι εδώ ωριμάζουν πολλά και ωραία μήλα. 

Από αυτά, η κυρία Δέσποινα – «από τα δικά μας, τα άγρια φιρίκια, τα νόστιμα» όπως λέει, καλή της ώρα – κάνει γλυκό. Δεν κυριαρχεί το στομάχι στο μυαλό μας ούτε φανταζόμαστε τους αναγνώστες κοιλιόδουλους. Απλώς πιστεύουμε ότι το στρωμένο τραπέζι είναι μια πολύ αυθεντική εικόνα του πολιτισμού ενός τόπου. 

Σκίουρος στο δάσος του Λιβαδίου

Το καταλαβαίνεις αμέσως στο σαλόνι της κυρα-Δέσποινας επάνω στον δρόμο στη Μεσαία Μηλιά, με την ξυλόσομπα-φούρνο, το τραπέζι με τα πετσετάκια και τα πολύχρωμα πιατάκια με το γλυκό φιρίκι ή δαμάσκηνο. Το καταλαβαίνεις αμέσως όταν ακουμπήσει επάνω στο τραπέζι τα χρωματιστά παλιά πιατάκια με το γλυκό φιρίκι, με το εξίσου γλυκό χαμόγελο της ίδιας και την αρχοντιά του ανθρώπου. Αν δεν είναι αυτό η επιτομή του πολιτισμού ενός τόπου, τότε τι είναι; 

Τι πιο γλυκό από τη θαυμάσια γεύση του γλυκού φιρίκι, την εξίσου απλή συνταγή του οποίου μάς έχει εμπιστευτεί: «Καθαρίζουμε τα μήλα ολόκληρα και αφαιρούμε τα κουκούτσια τους. Τα βάζουμε στο ξινό και τα αφήνουμε για μια-δυο ώρες. Για καθένα κιλό μήλα που θα βάλουμε μετά στο καζάνι, πρέπει να διαλύσουμε ένα κιλό ζάχαρη σε τρία ποτήρια ζεστό νερό. Μόλις το σιρόπι αρχίζει να δένει, κατεβάζουμε το καζάνι από τη φωτιά. Μετά αρχίζει η καλή καρδιά...» 

Στον δρόμο για τα Φωτεινά

Μετά την Κάτω Μηλιά (14 χλμ. από την Κατερίνη) και τη διασταύρωση (2 χλμ. μετά) για τη Μεσαία και την Ανω Μηλιά, ο δρόμος συνεχίζει για τον Αγιο Δημήτριο (17 χλμ.). Πριν, όμως, περνά από τα Φωτεινά. 

Κομμένα ξύλα για το τζάκι, έξω από πέτρινο σπίτι στον Αγιο Δημήτριο

Τα έκτισαν οι κάτοικοι των Σκοτεινών. Τόσα χρόνια μέσα σε μια ανήλιαγη χαράδρα, αποφάσισαν κάποτε να βγουν στον ήλιο. Αυτός όμως ο παλαιός οικισμός, η Μόρνα όπως αλλιώς λεγόταν, είναι παραδοσιακός και όμορφος. 

Στα Σκοτεινά και μετά στη Φτέρη πάει μια παράκαμψη, από έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο που συνεχίζει μετά και γίνεται βατός χωματόδρομος, ο οποίος οδηγεί στο Καταφύγι (42 χλμ. από τα Φωτεινά) που τον χειμώνα είναι σχεδόν έρημο. 

Με αφετηρία το Καταφύγι, από την άνοιξη ως και το φθινόπωρο, μπορεί να γίνει μια υπέροχη διαδρομή εκτός δρόμου, ένα πανόραμα των Πιερίων, που μπορεί να φτάσει ως και το Βελβεντό, μέσα από την «καρδιά» των βουνών. Μια άλλη παράκαμψη αριστερά (1 χλμ. μετά τα Φωτεινά) οδηγεί στην Πέτρα, στην πλαγιά του Ολύμπου. 

Ελάφια στη φάρμα Δημάτη, λίγο έξω από τον Αγιο Δημήτριο

Γεύση Αγίου Δημητρίου

Γύρω οι πλαγιές του Ολύμπου, των Πιερίων, του Τίταρου και στη μέση ο Αγιος Δημήτριος. Αποτελείται από πέτρινα σπίτια, κεραμοσκεπές, καλντερίμια, βρύσες και σωρούς κομμένων ξύλων για το τζάκι. Εξω από το χωριό, στην πλαγιά του Ολύμπου, ανασκάφτηκε το μοναδικό μυκηναϊκό νεκροταφείο στις Σπάθες και είναι μια καλή αφορμή για να κάνει ο επισκέπτης μια πολύ όμορφη πεζοπορική διαδρομή (3 ώρες πηγαινέλα).

Τα χρώματα του βουνού κυριαρχούν, καθώς ακολουθείτε τον χωματόδρομο που φεύγει αριστερά 3 χλμ. μετά τον Αγιο Δημήτριο για τον αρχαιολογικό χώρο (5 χλμ.). 

Λιβάδι εκπλήξεων

Μετά το Κτήμα Μπέλλου (3 χλμ.), ο δρόμος συνεχίζει για Ελασσόνα και διακλαδώνεται δεξιά για το Λιβάδι (7 χλμ.), μια εντυπωσιακή κώμη βλάχων ποιμένων, στα 1.200 μ. υψόμετρο. Για τον λόγο αυτό, σπεσιαλιτέ εδώ είναι τα τυριά, το ξινοτύρι, το κεφαλοτύρι και η φημισμένη φέτα Λιβαδίου, τα οποία είναι γευστικότατα, ειδικά αν τα συνοδέψετε με το ιδιαίτερο τσίπουρο της περιοχής με τον γλυκάνισο. 

Γλυκό φιρίκι - Οι Μηλιές αφήνουν και κυριολεκτικώς μια γλυκιά γεύση, καθώς εδώ ωριμάζουν πολλά και ωραία μήλα

Οι κτηνοτρόφοι βόσκουν 50.000 αιγοπρόβατα – διαθέτοντας τα μεγαλύτερα κοπάδια απ' οπουδήποτε αλλού – και μάλιστα χωρίς να μετακινούνται, αφού η πολιτεία τους είναι στο όριο του βουνού και του κάμπου. Το κατάστημα του Συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου έχει γραβιέρα, μπάτζο, γιαούρτι, αλλά και τραχανά και χυλοπίτες, ενώ το πρατήριο του τυροκομείου του Γιώργου Γκότσου «Το Λιβάδι» έχει επιπλέον εξαιρετικό κασέρι και κεφαλοτύρι. 

Ο επισκέπτης εξάλλου μπορεί να επισκεφθεί και εξαιρετικά εντυπωσιακά αξιοθέατα. Ηδη καθώς πλησιάζει έχει στα μάτια του μια πολύ ωραία εικόνα της κωμόπολης που «κυματίζει» στην απέναντι λοφογραμμή. Μέσα στον οικισμό οι παραδοσιακές γωνιές, με τις σκεπές καλυμμένες συχνά με γκρίζα πέτρα, είναι «χάρμα ιδέσθαι», όπως και οι φιγούρες των ηλικιωμένων με τις γκλίτσες τους που κάθονται στην πλατεία και κουβεντιάζουν. 

Ακόμη πιο πανοραμική θέα απολαμβάνει ο επισκέπτης από τον Προφήτη Ηλία, το ξωκλήσι επάνω από το χωριό και τις «Μπιστεργιές»· απότομα βράχια, ένα μοναδικό μπαλκόνι προς το Λιβάδι και τον κάμπο. 

Το σπίτι του Γιωργάκη Ολύμπιου, μουσείο σήμερα, αποτελεί μια σπουδαία υπόμνηση του ιδανικού της ελευθερίας

Αλλά και όταν φεύγει ο επισκέπτης, πάλι αυτή η περιοχή τον ξεπροβοδίζει με δυνατές εικόνες: οι κορφές του Μύτικα ορθώνονται εμπρός του, παίρνοντας χρώμα βιολετί από τις τελευταίες ακτίνες του ήλιου. Μπορεί να τις απολαύσει ο επισκέπτης από το πάρκο της κώμης, στα ψηλά δένδρα του οποίου σεργιανούν σκίουροι. Είναι το καλύτερο μέρος για την παρατήρηση αυτών των τόσο συμπαθητικών ζώων. 

Σήμερα, που η εθνική ανεξαρτησία μπορεί να περιοριστεί με πολύ πιο ύπουλους τρόπους, εξαιρετικές υπηρεσίες προσφέρει ένα ταπεινό σπίτι στον κεντρικό δρόμο. Είναι το σπίτι του αγωνιστή Γιωργάκη Ολύμπιου, μιας προσωπικότητας που ήταν για εμάς μια ακόμη αποκάλυψη του Λιβαδιού. Αυτό το φτωχικό μουσείο είναι μια σπουδαία υπόμνηση του ιδανικού της ελευθερίας. Ο Γιωργάκης Ολύμπιος είχε πει σε λόγο του στην Ακαδημία του Ιασίου, της οποίας ήταν μέλος: «Είναι μεγάλο έγκλημα το να συγκεντρώνει κανείς στην κατοχή του περισσότερα από αυτά που χρειάζεται για να ζήσει, γιατί αφαιρεί τη ζωή από τους άλλους ανθρώπους που στερούνται παντελώς αγαθών».

Και αυτά δεν τα έλεγε κάποιος που δεν είχε στον ήλιο μοίρα, αλλά εκείνος που θυσίασε την περιουσία του μαζί με τη ζωή του στο Μοναστήρι του Σέκου, στη σημερινή Ρουμανία, για την ελευθερία της πατρίδας του, στο πνεύμα της φιλοπατρίας που έχουν επιδείξει πάντοτε οι Βλάχοι.

Το μοναδικό μυκηναϊκό νεκροταφείο στις Σπάθες είναι μια πολύ καλή αφορμή για πεζοπορία (3 ώρες πηγαινέλα από τον Αγιο Δημήτριο)

Από το Λιβάδι ο δρόμος κατηφορίζει κατά τον Θεσσαλικό κάμπο, προς την ομηρική Τριπολίτιδα, το Πύθιο, τη Δολίχη και την Αζωρο, την αρχαιότερη λένε αμφικτιονία στον ελλαδικό χώρο. Στη Δολίχη (11 χλμ. από το Λιβάδι) υπάρχει στην ευρύχωρη κεντρική πλατεία η θαυμάσια εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, με πολύ ωραίες τοιχογραφίες με γήινα χρώματα του πρώιμου 16ου αιώνα, μεταξύ των οποίων και έναν εκπληκτικά γαλήνιο Παντοκράτορα στον τρούλο που θυμίζει έντονα Αγιο Ορος, οι οποίες βρίσκονται στο μεταίχμιο της μετάβασης από τη Μακεδονική στην Κρητική σχολή. 

Την Κυριακή πριν από την Κυριακή των Βαΐων αναβιώνει στη Δολίχη το έθιμο τα «Τσάκνα» και την Κυριακή των Βαΐων διοργανώνεται το χορευτικό δρώμενο «Λαζαρίνες». Από τη Δολίχη ο δρόμος τρέχει στον κάμπο για Πύθιο (6 χλμ.), πρώτα πάμε αριστερά και μετά δεξιά, και μετά το Πύθιο ανηφορίζουμε στην πλαγιά του Ολύμπου για τον Κοκκινοπλό, που λες και κρέμεται από το θεϊκό βουνό, προσπερνώντας μερικά παλιά ασβεστοκάμινα. 

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Οδικώς η Κατερίνη απέχει 440 χλμ. από την Αθήνα και 70 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Η διαδρομή από την Κατερίνη ως τον Κοκκινοπλό είναι περίπου 70 χλμ. Μέσω Ελασσόνας η διαδρομή από την Αθήνα ως τον Αγιο Δημήτριο είναι 425 χλμ. 

Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

Πηγή: Το Βήμα

, edit post
0 σχόλια

Δημοσίευση σχολίου


Φιλικά blogs

Επικοινωνία

Για επικοινωνία: